Al bijna tien jaar reizen de Serviërs naar elk groot toernooi als een van de topfavorieten. Hun beste prestaties bereiken hoogten die zelfs een ‘Dream Team’ gevaarlijk kunnen worden, maar de generatie rond Nikola Jokic heeft tot nu toe nog geen gouden medaille gewonnen. Deze zomer moet daar definitief verandering in komen.
Soms kan iets triviaals als tien minuten een gigantisch verschil maken. Ongeveer een jaar geleden in de Bercy Arena in Parijs: drie kwart van de halve finale was gespeeld, Servië stond met 13 punten voor tegen een Amerikaans team dat voorafgaand aan het toernooi nog werd vergeleken met het originele “Dream Team”. Dat was geen B-team, maar alle supersterren waren aanwezig.
Slechts één keer eerder had zo’n team, met professionals in plaats van amateurs, een knock-outwedstrijd op de Olympische Spelen verloren – waarbij moet worden vermeld dat toen, in 2004, lang niet alle supersterren aanwezig waren. Het was natuurlijk toch een sensatie toen Argentinië er in 2004 in Griekenland in slaagde de Amerikanen uit te schakelen.
Nu was het de beurt aan Servië om onsterfelijk te worden. Met drie kwartalen bijna perfect team basketbal had het team van Svetislav Pesic zich in een goede positie gemanoeuvreerd en leek eindelijk al het potentieel te realiseren waar al jaren over werd gesproken. Het was een van de beste prestaties die een basketbalteam ooit op een basketbalveld had neergezet. Toen kwamen er bittere fouten, Joel Embiid, Kevin Durant, Stephen Curry, een ineenstorting – en de droom was voorbij.
Nikola Jokic en co. verlieten Frankrijk echter niet zonder medaille. In de wedstrijd om de derde plaats werd brons gewonnen, wat toch nog een mooie prestatie was, en er werd dan ook uitbundig gefeest. Nikola Jokic & Co. verlieten de Grande Nation echter ook met één zekerheid: er had meer in gezeten. En dat was geen nieuw gevoel voor deze tot nu toe nog niet gouden generatie.
Bijna altijd favoriet
Op de prille leeftijd van 21 jaar maakte Jokic in 2016 voor het eerst deel uit van het Servische nationale team. Als MVP leidde de center zijn team door het kwalificatietoernooi en in de Olympische hoofdronde, waar hij vanaf de bank kwam, ging het rechtstreeks naar de finale. Daar werd weliswaar met 30 tegen de VS verloren, maar het toernooi had iets van een voorproefje.
Jokic had net zijn rookiejaar in de NBA achter de rug, Bogdan Bogdanovic speelde nog in Europa. De Serviërs waren jong, getalenteerd en gevaarlijk. Nog voordat iemand kon vermoeden wat er met Jokic in de NBA zou gebeuren, werd al duidelijk: in Europa zou dit team in ieder geval een macht worden, misschien zelfs de generatie vervangen die tussen 1995 en 2002 (als Federale Republiek Joegoslavië) vijf gouden medailles op EK’s en WK’s had gewonnen.
Sindsdien was Servië inderdaad een paar keer favoriet voor goud. Afgemeten aan die verwachtingen zijn de resultaten echter teleurstellend: één keer zilver op het EK (2017) en één keer zilver op het WK (2023), en brons op de Olympische Spelen van 2024. Dat laatste was veruit het beste toernooiresultaat met deelname van Jokic: in 2019 strandde Servië in de kwartfinale van het WK en in 2022 zelfs al een ronde eerder op het EK.
De zilveren medailles werden telkens zonder de beste speler behaald. Dit leidt tot de ietwat merkwaardige situatie dat de nu 30-jarige, die in de NBA onbetwist is en sinds de titel in 2023 absoluut niets meer te bewijzen heeft, volgens sommigen in zijn thuisland als het ware een schuld heeft.
Nationaal team verslaat NBA
De Servische journaliste Dusica Tasic verklaarde vorig jaar al in de Denver Post: “Ondanks dat mensen trots zijn op alles wat Jokic in de NBA heeft bereikt, staat het nationale team hier boven alles.” En dan mist Jokic nog iets – bovendien wordt het niet altijd met begrip bekeken als hij eens een toernooi overslaat vanwege overbelasting.
“Elk jaar is er een groot toernooi. En dan is het altijd de vraag: ‘Gaat Nikola spelen?’ Er is altijd discussie. Mensen zijn hier erg gepassioneerd als het gaat om de vraag of de beste spelers voor ons nationale team spelen. Dat is een enorme verantwoordelijkheid voor hem“, zei tennislegende Novak Djokovic onlangs tegen TNT, maar hij benadrukte ook de status die de andere ‘Joker’ in zijn thuisland heeft.
”Hij is een held bij ons“, aldus Djokovic. ”Basketbal is de grootste sport bij ons. Jokic is fenomenaal. Hij is zo getalenteerd en zo’n harde werker, en om te zien hoe hij met zijn verstand alle ongelooflijke atleten in de NBA domineert, daar zijn we allemaal erg trots op. We steunen hem allemaal.”
Het juiste signaal
Maar het liefst in het shirt van het nationale team. Het uitblijven van successen daar is de enige reden waarom sommigen (zoals Toni Kukoc) nog steeds weigeren Jokic op hetzelfde niveau te plaatsen als of zelfs boven spelers als Drazen Petrovic, Vlade Divac of Dino Radja, die hij individueel eigenlijk heeft overtroffen (en deels zelfs ver achter zich heeft gelaten).
Hoewel de bronzen medaille in 2024 volgens Ognjen Stojakovic, assistent-coach in zowel Denver als Servië, al enkele ogen heeft geopend. “Onze mensen hebben niet gemerkt hoe goed hij is. Als je niets wint met het nationale team, word je niet zo gewaardeerd als anderen, hoe succesvol je ook bent elders. Naar mijn mening beginnen mensen nu pas langzaam te beseffen wat een geweldige speler hij is.”
De toezegging die Jokic half juli deed voor het komende EK-toernooi, leidde dan ook meteen tot een zekere euforie. Het is voor het eerst in zijn carrière dat hij twee zomers op rij voor Servië uitkomt, een teken dat precies is wat men in zijn thuisland had gehoopt en ook verwacht.
Servië heeft nu de meeste NBA-spelers in het toernooi. Bogdanovic, Nikola Jovic, Nikola Topic en Tristan Vukcevic zijn weliswaar geen sterren in de NBA, maar “Bogi” is al jaren een dominante speler in de FIBA (net als Vasilije Micic). De voorlopige selectie zit vol met ervaren topspelers op dit niveau, en dan is er natuurlijk nog Jokic.
De grootste favoriet
De voorbereiding laat al zien welke kwaliteit de Serviërs in huis hebben en hoe hongerig ze zijn. Ze wonnen hun vier voorbereidingswedstrijden met 37 punten (tegen Bosnië-Herzegovina), met 12 punten (tegen Polen), met 10 punten (tegen Griekenland, maar zonder Giannis) en met 67 punten (tegen Cyprus, zonder Jokic en Bogdanovic).
“Ik zie Servië als de grootste favoriet vanwege hun selectie”, zei de nieuwe Duitse coach Alex Mumbru tegen Eurohoops, die Jokic bovendien omschreef als “absoluut de beste speler” in het toernooi en ter wereld. Daarmee wilde hij zeker ook een deel van de druk weghalen bij zijn eigen team – dat toch de regerend wereldkampioen is – maar aan de andere kant verwoordde hij ook gewoon een vrij gangbare mening.
De Serviërs kennen de druk immers al maar al te goed – van binnenuit. “De mensen in Servië houden niet van sport. We houden niet van basketbal. We houden ervan om te winnen”, zei Jokic zelf ooit. Er wordt niets anders van hen verwacht. Zeker niet na de prestatie van vorig jaar: deze generatie heeft absoluut het in zich om een gouden generatie te worden. Maar dat moet nog wel gebeuren.
